Veel mensen met een kantoorfunctie werken nu al een tijdje verplicht thuis. De ervaringen verschillen, maar over het algemeen wordt er positief op gereageerd. Mensen voelen zich thuis veilig en veel zaken gaan efficiënter, zoals vergaderen of overleggen. Verder was thuiswerken voor veel ouders ook noodzaak, aangezien de scholen en kinderopvang gesloten waren.
Wetsvoorstel
D66 en GroenLinks willen van thuiswerken een recht voor werknemers maken. Op dit moment kun je je werkgever daar al wel om vragen, maar je kunt het niet afdwingen. Met een initiatiefwet willen D66 en GroenLinks dat veranderen. Velen zijn enthousiast en hieronder leg ik uit waarom dit recht op thuiswerken géén goed idee is.
Voordelen thuiswerken
Er zijn vele voordelen van thuiswerken. Sommige voordelen zijn vooral in het belang van de medewerker, sommige in het voordeel van de werkgever en er zijn ook voordelen voor de samenleving. Zoals:
- Minder reistijd en dus een lagere filedruk en minder reiskosten. Tevens is de afstand woon-werk minder van belang bij het kiezen voor een baan
- Minder werkplekken nodig en dus minder huisvesting voor bedrijven en lagere huisvestingskosten
- De werktijden zijn door medewerker zelf te bepalen (is alleen een voordeel als de werktijden onbelangrijk zijn voor het werk)
- Hogere concentratie mogelijk
- Betere ‘work-life balance’
Eventuele voordelen qua efficiency en productiviteit laat ik hier achterwege, omdat dat erg verschilt per functie en per branche én omdat het veel verschil maakt hoe veel men thuis werkt.
Nadelen thuiswerken
Thuiswerken kent ook veel nadelen, vooral voor werkgever en medewerker zelf.
- Men mist de signalen en non-verbale communicatie, waardoor misverstanden kunnen ontstaan en het minder snel opvalt als iemand minder goed in zijn of haar vel zit
- Niet elke medewerker kan evengoed prioriteiten stellen en mist de input van collega’s om daarbij te helpen
- De werkverdeling is niet altijd even duidelijk en ‘even tussendoor’ informeel overleggen is lastig
- Medewerkers kunnen vereenzamen, het gemis aan sociaal contact met collega’s kan groot zijn
- Het team-gevoel of het ‘wij-gevoel’ is vaak veel minder sterk
- Werk en privé loopt meer door elkaar heen. Voor sommigen is dat een zegen en geeft dat rust, voor anderen levert het juist extra stress op
- De thuiswerkplek is vaak minder goed ingericht dan de werkplek op de zaak, fysieke klachten liggen op de loer
- De werkgever moet extra kosten maken voor een goede thuiswerkplek
- Managers vinden het vaak lastig om goed contact te houden met de medewerker en verliezen het zicht op de voortgang
- Tips of complimenten die vaak tussen het werk door spontaan gegeven worden, worden nu niet gegeven
Per functie en sector verschillend
Er zijn nog veel meer voor- en nadelen te bedenken, maar dit is per sector en per functie verschillend. Een programmeur of een tekstschrijver kan veel gemakkelijker thuis werken dan bijvoorbeeld een office manager. De office manager is de spin-in-het-web en vaak het verlengstuk van het management. Deze moet overal wat van af weten, signalen opvangen, anticiperen op dingen die gebeuren, etc.
Het lijkt wel of velen (zeker in politiek Den Haag) denken dat iedereen gemakkelijk, alleen en zelfstandig, thuis kan werken. Dat is absoluut niet zo. Bij veel organisaties is de interactie tussen medewerkers en tussen managers en medewerkers essentieel voor de dienstverlening of verhoogt het in ieder geval de productiviteit en arbeidssatisfactie. Daarnaast wordt het sociale aspect enorm onderschat. Mensen willen juist graag samen werken en samen zijn. Zo af en toe eens thuis werken is in veel gevallen prima en vindt men ook wel prettig.
Niet-kantoor functies
Tot slot lijkt men de mensen te vergeten die niet thuis kúnnen werken, zoals tandartsen, productiemedewerkers, logistieke medewerkers. Deze mensen hebben geen keuze, de productielijn of het warehouse staat nu eenmaal elders. Veel van deze medewerkers vinden het ook fijn dat hun kantoor-collega’s ook gewoon aanwezig zijn en dat ze het gevoel hebben dat de business met z’n allen gedraaid wordt. Als alle kantoormedewerkers thuis gaan werken, wordt het gevoel –dat toch al bestaat- dat er een verschil is tussen kantoormedewerkers en bijvoorbeeld productiekrachten alleen meer groter en daarmee de tweedeling in de samenleving. Het ‘wij-gevoel’ wordt een stuk minder en de samenleving wordt individualistischer.
Samenvattend
In sommige functies is min-of-meer structureel thuis werken prima en misschien zelfs beter en efficiënter. In veel andere functies en situaties is de interactie tussen collega’s essentieel voor het welzijn van de medewerkers en de productiviteit (zowel in kwantiteit als in kwaliteit). Om die reden moet thuis werken geen recht worden. Als de voordelen groter zijn dan de nadelen, dan komen werkgever en werknemer dat samen heus wel overeen. Wat dat betreft is het corona-tijdperk zeker een eyeopener.